Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LXVI
śrīvasiṣṭha uvāca |
evamekaṃ paraṃ vastu rāma nānātvametyalam |
nānātvamiva saṃjātaṃ dīpāddīpaśataṃ yathā || 1 ||
[Analyze grammar]
yathābhūtamasadrūpamātmānaṃ yadi paśyati |
vicāryate'ntastadanubhāvahīnaṃ na śocati || 2 ||
[Analyze grammar]
cittamātraṃ narastasmingate śāntamidaṃ jagat |
upānadgūḍhapādasya nanu carmāstṛtaiva bhūḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
patramātrādṛte nānyatkadalyā vidyate yathā |
bhramamātrādṛte nānyajjagato vidyate tathā || 4 ||
[Analyze grammar]
jāyate bālatāmeti yauvanaṃ vārdhakaṃ tataḥ |
mṛtiṃ svargaṃ ca narakaṃ bhramācceto hi nṛtyati || 5 ||
[Analyze grammar]
vicitrabudbudollāse svātmano vyatirekiṇi |
yathā surāyāḥ sāmarthyaṃ tathā cittasya saṃsṛtau || 6 ||
[Analyze grammar]
yathā dvitvaṃ śaśāṅkādau paśyatyakṣimalāvilam |
ciccetanakalākrāntā tathaiva paramātmani || 7 ||
[Analyze grammar]
yathā madavaśādbhrāntānkṣībaḥ paśyati pādapān |
tathā cetanavikṣubdhānsaṃsārāṃścitprapaśyati || 8 ||
[Analyze grammar]
yathā līlābhramādbālāḥ kumbhakṛccakravajjagat |
bhrāntaṃ paśyanti cittāttu viddhi dṛśyaṃ tathaiva hi || 9 ||
[Analyze grammar]
yadā ciccetati dvitvaṃ tadā dvaitaikyavibhramaḥ |
yadā na cetati dvaitaṃ tadā dvaitaikyayoḥ kṣayaḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
yaccetyate taditaradvyatiriktaṃ cito'sti na |
kiṃcinnāstītisaṃśāntyā citaḥ śāmyati cetanaṃ || 11 ||
[Analyze grammar]
ciddhanenaikatāmetya yadā tiṣṭhati niścalaḥ |
śāmyanvyavaharanvāpi tadā saṃśānta ucyate || 12 ||
[Analyze grammar]
tanvī cetayate cetyaṃ ghanā cinnāṅga cetati |
alpakṣībaḥ kṣobhameti ghanakṣībo hi śāmyati || 13 ||
[Analyze grammar]
ciddhanaikaprapātasya rūḍhasya parame pade |
nairātmyaśūnyavedyādyaiḥ paryāyaiḥ kathanaṃ bhavet || 14 ||
[Analyze grammar]
ciccetanena cetyatvametyevaṃ paśyati bhramam |
jāto jīvāmi paśyāmi saṃsarāmītyasanmayam || 15 ||
[Analyze grammar]
svabhāvādvyatiriktaṃ tu na cittasyāsti cetanam |
spandādṛte yathā vāyorantaḥ kiṃ nāma cetyate || 16 ||
[Analyze grammar]
cetyatvaṃ saṃbhavatyevaṃ kiṃcidyaccetyate citā |
rajjusarpabhramābhāsaṃ tamavidyābhramaṃ viduḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
saṃvinmātracikitsye'sminvyādhau saṃsāranāmani |
cittamātraparispande saṃrambho na ca kiṃcana || 18 ||
[Analyze grammar]
yadi sarvaṃ parityajya tiṣṭhasyutkrāntavāsanaḥ |
amunaiva nimeṣeṇa tanmukto'si na saṃśayaḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
yathā rajjvāṃ bhujaṅgābhā vinaśyatyeva vīkṣaṇāt |
saṃvinmātravivartena naśyatyeva hi saṃsṛtiḥ || 20 ||
[Analyze grammar]
yatrābhilāṣastannūnaṃ saṃtyajya sthīyate yadi |
prāpta evāṅga tanmokṣaḥ kimetāvati duṣkaram || 21 ||
[Analyze grammar]
api prāṇāṃstṛṇamiva jayantīha mahāśayāḥ |
yatrābhilāṣastanmātratyāge kṛpaṇatā katham || 22 ||
[Analyze grammar]
yatrābhilāṣastattyaktvā cetasā niravagraham |
prāptaṃ karmendriyairgṛhṇastyajannaṣṭaṃ ca tiṣṭha bhoḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
yathā karatale bilvaṃ yathā vā parvataḥ puraḥ |
pratyakṣameva tasyālamajatvaṃ paramātmanaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
ātmaiva bhāti jagadityuditastaraṅgaiḥ kalpānta eka iva vāridhiraprameyaḥ |
jñātaḥ sa eva hi dadāti vimokṣasiddhiṃ tvajñāta eva manase cirabandhanāya || 25 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LXVI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!