Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXXI
śrīvasiṣṭha uvāca |
evamākalayantyau ye nirgatya jagato nijāt |
antaḥpuraṃ dadṛśaturjhaṭityeva vinirgate || 1 ||
[Analyze grammar]
sthitapuṣpabharāpūrṇamahārājamahāśavam |
śavapārśvopaviṣṭāntaścittalīlāśarīrakam || 5 ||
[Analyze grammar]
ghanarātritayālpālpamahānidrājanākulam |
dhūpacandanakarpūrakuṅkumāmodamantharam || 3 ||
[Analyze grammar]
tamālokyāparaṃ bhartuḥ saṃsāraṃ gantumādṛtā |
papāta līlā saṃkalpadehenātraiva tannabhaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
viveśa bhartuḥ saṃkalpasaṃsāraṃ kiṃcidātatam |
saṃsārāvaraṇaṃ bhittvā bhittvā brahmāṇḍakarparam || 5 ||
[Analyze grammar]
prāpa sārdhaṃ tayā devyā punarāvaraṇānvitam |
brahmāṇḍamaṇḍapaṃ sphāraṃ taṃ praviśya tathā javāt || 6 ||
[Analyze grammar]
dadarśa bhartuḥ saṃkalpajagajjambālapalvalam |
siṃhīva śailakuharaṃ tamo jaladapaṅkilam || 7 ||
[Analyze grammar]
devyo viviśatustatte vyoma vyomātmike jagat |
brahmāṇḍe'ntaryathā pakvaṃ mṛdubilvaṃ pipīlike || 8 ||
[Analyze grammar]
tatra lokāntarāṇyadrīnantarikṣamatītya te |
prāpaturbhūtalaṃ śailamaṇḍalāmbhodhisaṃkulam || 9 ||
[Analyze grammar]
meruṇālaṃkṛtaṃ jambudvīpaṃ navadalodaram |
gatvātha bhārate varṣe līlānāthasya maṇḍalam || 10 ||
[Analyze grammar]
etasminnantare tasminmaṇḍale maṇḍitāvanau |
cakre'vaskandanaṃ kaścitsāmantodriktabhūmipaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
tena saṃgrāmasaṃrambhe prekṣārthaṃ samupāgataiḥ |
trailokyabhūtaistadvyoma babhūvātyantasaṃkaṭam || 12 ||
[Analyze grammar]
aśaṅkitāgate tatte devyau dadṛśaturnabhaḥ |
nabhaścaragaṇākrāntamambudairiva mālitam || 13 ||
[Analyze grammar]
siddhacāraṇagandharvagaṇavidyādharānvitam |
śūragrahaṇasaṃrabdhasvargalokāpsarovṛtam || 14 ||
[Analyze grammar]
raktamāṃsonmukhonmattabhūtarakṣaḥpiśācakam |
puṣpavṛṣṭibhirāpūrṇahastavidyādharāṅganam || 15 ||
[Analyze grammar]
vetālayakṣakūśmāṇḍairdvandvālokanasādaraiḥ |
āyudhāpātarakṣārthaṃ gṛhītādritaṭairvṛtam || 16 ||
[Analyze grammar]
astramārganabhobhāgavidravadbhūtamaṇḍalam |
āhopuruṣikākṣubdhaprekṣakāmodanodbhaṭam || 17 ||
[Analyze grammar]
āsannabhīmasaṃgrāmakiṃvadantīparasparam |
līlāhāsavilāsotkasundarīdhṛtacāmaram || 18 ||
[Analyze grammar]
dharmāprekṣyaprayuktāgryamunisvastyayanastavam |
saṃpannānekalokeśavanitāvasarastavam || 19 ||
[Analyze grammar]
svargārhaśūrānayanavyagrendrabhaṭabhāsuram |
śūrārthālaṃkṛtottuṅgalokapālākhyavāraṇam || 20 ||
[Analyze grammar]
āgacchacchūrasanmānonmukhagandharvacāraṇam |
śūronmukhāmarastraiṇakaṭākṣekṣitasadbhaṭam || 21 ||
[Analyze grammar]
vīradordaṇḍakāśleṣalampaṭastrīgaṇākaram |
śuklena śūrayaśasā candrīkṛtadivākaram || 22 ||
[Analyze grammar]
śrīrāma uvāca |
bhagavañchūraśabdena kīdṛśaḥ procyate bhaṭaḥ |
svargālaṃkaraṇa kaḥ syātko vā ḍimbhāhavo bhavet || 23 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
śāstroktācārayuktasya prabhorarthena yo raṇe |
mṛto vātha jayī vā syātsa śūraḥ śūralokabhāk || 24 ||
[Analyze grammar]
anyathā prāṇikṛttāṅgo raṇe yo mṛtimāpnuyāt |
ḍimbhāhavahataḥ proktaḥ sa naro narakāspadam || 25 ||
[Analyze grammar]
ayathāśāstrasaṃcāravṛtterarthena yudhyate |
yo narastasya saṃgrāme mṛtasya nirayo'kṣayaḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
yathāsaṃbhavaśāstrārthalokācārānuvṛttimān |
yudhyate tādṛśaścaiva bhaktaḥ śūraḥ sa ucyate || 27 ||
[Analyze grammar]
gorarthe brāhmaṇasyārthe mitrasyārthe ca sanmate |
śaraṇāgatayatnena sa mṛtaḥ svargabhūṣaṇam || 28 ||
[Analyze grammar]
paripālyasvadeśaikapālane yaḥ sthitaḥ sadā |
rājā mṛtāstadarthaṃ ye te vīrā vīralokinaḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
prajopadravaniṣṭhasya rājño'rājño'tha vā prabhoḥ |
arthena ye mṛtā yuddhe te vai nirayagāminaḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
ye hi rājñāmarājñāṃ vāpyayathāśāstrakāriṇām |
raṇe mriyante chinnāṅgāste vai nirayagāminaḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
dharmyaṃ yathā tathā yuddhaṃ yadi syāttarhi saṃsthitiḥ |
nāśayeyuralaṃ mattāḥ paralokabhayojjhitāḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
yatra yatra hataḥ śūraḥ svarga ityavaśoktayaḥ |
dharme yoddhā bhavecchūra ityevaṃ śāstraniścayaḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
sadācāravatāmarthe khaḍgadhārāṃ sahanti ye |
te śūrā iti kathyante śeṣā ḍimbhāhavāhatāḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
teṣāmarthe raṇe vyomni tiṣṭhantyutkaṇṭhitāśayāḥ |
śūrībhūtamahāsattvadayitoktisurāṅganāḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
vidyādharīmadhuramantharagītigarbhaṃ mandāramālyavalanākulakāminīkam |
viśrāntakāntasurasiddhavimānapaṅkti vyomotsavoccaritaśobhamivollalāsa || 36 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXXI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!