Moksopaya [sanskrit]
192,019 words | ISBN-10: 8120831470 | ISBN-13: 9788120831476
This Sanskrit edition of the Moksopaya. It is a large philosophical text dealing with “the science of liberation”. Similar to the Yoga-vasistha in content, the Mokshopaya-shastra was likely its predecessor, said to contain 30,000 shlokas (metrical verses). One of the core philosophies of the texts teaches the non-existence of cognitive objects; while holding such a view leads to an attitude of dispassion towards worldly matters.
Chapter 4
sabhāsaṃsthānavarṇanaṃ nāma sargaḥ |
caturthaḥ sargaḥ |
vālmīkiḥ |
meghagambhīrayā vācā visrabdhapadasundaram |
idaṃ daśaratho vākyamuvāca munināyakam || 1 ||
[Analyze grammar]
bhagavan hyastanena tvaṃ vākyasandarbhajanmanā |
kaccinmukto'si khedena tapaḥkārśyātiśāyinā || 2 ||
[Analyze grammar]
hyastvayokto ya ānandī vivikto vacasāṃ gaṇaḥ |
amṛtāvarṣaṇeneva tenehāśvāsitā vayam || 3 ||
[Analyze grammar]
candrāṃśava ivotsārya tamāṃsyamṛtanirmitāḥ |
antaśśītalayantyetā mahatāmamalā giraḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
apūrvāhlādadāyinya uccaistarapadāśrayāḥ |
atimohāpahāriṇyaḥ sūktayo'mṛtavṛṣṭayaḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
ātmaratnāvalokaikadīpikā pāramārthikī |
yasmāduktilatodeti sa vandyaḥ sajjanadrumaḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
durīhitaṃ durvihitaṃ sarvaṃ sajjanasūktayaḥ |
pramārjayanti śītāṃśostamaskāṇḍamivāṃśavaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
tṛṣṇālobhādayo'smākaṃ saṃsāranigaḍā mune |
tavoktyā tanutāṃ yātāśśaradīvāsitāmbudāḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
sampravṛttā vayaṃ draṣṭumātmānamapakalmaṣam |
rasāñjanānītadṛśo jātyandhā iva kāñcanam || 9 ||
[Analyze grammar]
saṃsāravāsanānāmnī mihikā hṛdayāmbare |
pravṛttā tanutāṃ gantuṃ tvaduktiśaradeha naḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
mune mandāramañjaryastaraṅgā vāmṛtāmbhasaḥ |
na tathāhlādayantyantaryathodāradhiyāṃ giraḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
yad yad rāghava saṃyāti mahājanasaparyayā |
dinaṃ tadiha sālokaṃ śeṣāstvandhā dinālayaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
rāma rājīvapattrākṣa prakṛtārthadidṛkṣayā |
munimābodhaya punaḥ prasāde samavasthitam || 13 ||
[Analyze grammar]
ityukte bhūbhṛtā tatra rāmābhimukhamāsthitaḥ |
uvācedamudārātmā vasiṣṭho bhagavānmuniḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
vasiṣṭhaḥ |
rāghava svakulaikendo taṃ mayoktaṃ mahāmate |
kaccitsmarasi vākyārthaṃ pūrvāparavicāritam || 15 ||
[Analyze grammar]
utpattīnāṃ vicitrāṇāṃ sattvādiguṇabhedataḥ |
kaccitsmarasi sarvāsāṃ vibhāgamarimardana || 16 ||
[Analyze grammar]
kaccitsarvamasarvaṃ ca sadasacca sadoditam |
rūpaṃ smarasi devasya vimalaṃ paramātmanaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
yathedamuditaṃ viśvaṃ viśveśādīśvareśvarāt |
kaccitsmarasi tatsādho sādhuvādaikabhājana || 18 ||
[Analyze grammar]
rūpaṃ kaccidavidyāyāḥ phalgubhaṅguramātatam |
anantamantavaccaiva samyaksmarasi sanmate || 19 ||
[Analyze grammar]
cittameva naro nānyaditi yatpratipāditam |
lavaṇādivicāreṇa kaccitsmarasi sādhu tat || 20 ||
[Analyze grammar]
vākyārthaścākhilaḥ kaccittvayā rāma vicāritaḥ |
hyastanasya vicārasya rātrau hṛdi niveśitaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
bhūyo bhūyaḥ parāmṛṣṭaṃ hṛdaye suniyojitam |
prayojanaṃ phalatyuccairna helāhatasaṃsthiti || 22 ||
[Analyze grammar]
bhājanaṃ tvaṃ viviktānāṃ vacasāṃ śuddhiśālinām |
viviktahṛdayo veṇurmuktānāmiva mānada || 23 ||
[Analyze grammar]
vālmīkiḥ |
kamalāsanaputreṇa muninā sumahaujasā |
evaṃvitīrṇāvasaro rāmo vākyamuvāca ha || 24 ||
[Analyze grammar]
rāmaḥ |
bhagavan sarvadharmajña tavaivaitadvijṛmbhitam |
yadahaṃ paramodāraṃ buddhavānvacanaṃ tava || 25 ||
[Analyze grammar]
yadādiśasi tatsarvaṃ tathaiva na tadanyathā |
apāstanidreṇa mayā vākyārtho niśi cintitaḥ || 26 ||
[Analyze grammar]
bhavāndhakārakṣataye bhavatorvīvivasvatā |
hyaḥ prasāritamāhlādi vāgraśmipaṭalaṃ prabho || 27 ||
[Analyze grammar]
tadadīnamadīnātman sarvamantaḥkṛtaṃ mayā |
ramyaṃ puṇyaṃ vicitraṃ ca ratnavṛndamivābdhinā || 28 ||
[Analyze grammar]
hitānubandhi hṛdyaṃ ca puṇyamānandasādhanam |
śirasā dhriyate kairno siddhyai tvadanuśāsanam || 29 ||
[Analyze grammar]
prakṣīyamāṇasaṃsāranīhārāvaraṇā vayam |
prasannāstvatprasādena varṣānta iva vāsarāḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
āpātamadhurārambhaṃ madhye saubhāgyavardhanam |
anuttamaphalodarkaṃ puṇyaṃ tvadanuśāsanam || 31 ||
[Analyze grammar]
vikāsi sitamamlānamāhlādi muditāśayam |
tvadvacaḥkusumaṃ nityaṃ śrīmatphaladamastu naḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
sakalaśāśvataśāstraviśārada prasṛtapuṇyajalaikamahāhrada |
bhaja bhṛśaṃ vitatavrata samprati prasṛtatāṃ hatakilbiṣa māṃ prati || 33 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Moksopaya Chapter 4
The Yogavasistha of Valmiki
by Vasudeva Laxmana Sharma Pansikar (2008)
With the Commentary Vasistha Maharamayana Tatparyaprakasa (Volume I and II): Sanskrit Only; [Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!