Brihat-samhita [sanskrit]
26,560 words
The Sanskrit text of the Brihat-samhita from the 6th-century authored by Varaha Mihira in present-day Ujjain, India. It primarily deals with astrology and astronomy but is presented as an encyclopedia of knowledge.
Chapter 102 - vivāhapaṭalādhyāyaḥ [vivāhapaṭala-adhyāya]
[English text for this chapter is available]
mūrtau karoti dinakṛdvidhavāṃ kujaśca rāhurvipannatanayāṃ ravijo daridrām |
śukraḥ śaśāṅkatanayaśca guruśca sādhvīmāyuḥkṣayaṃ prakurute'tha vibhāvarīśaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
kurvanti bhāskaraśanaiścararāhubhaumā dāridryaduḥkhamatulaṃ niyataṃ dvitīye |
vitteśvarīmavidhavāṃ guruśukrasaumyā nārīṃ prabhūtatanayāṃ kurute śaśāṅkaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
sūryendubhaumaguruśukrabudhāstṛtīye kuryuḥ sadā bahusutāṃ dhanabhāginīṃ ca |
vyaktāṃ divākarasutaḥ subhagāṃ karoti mṛtyuṃ dadāti niyamātkhalu saiṃhikeyaḥ || 3 ||
[vyaktaṃ]
[Analyze grammar]
svalpaṃ payaḥ sravati sūryasute caturthe daurbhāgyamuṣṇakiraṇaḥ kurute śaśī ca |
rāhuḥ sapatnanamapi ca kṣitijo'lpavittaṃ dadyādbhṛguḥ suraguruśca budhaśca saukhyam || 4 ||
[sapatnyam | sapatnam | alpavittāṃ]
[Analyze grammar]
naṣṭātmajāṃ ravikujau khalu pañcamasthe candrātmajo bahusutā gurubhārgavau ca |
rāhurdadāti maraṇaṃ śanirugrarogaṃ kanyāvināśamacirātkurute śaśāṅkaḥ || 5 ||
[pañcamasthau | prasūtim]
[Analyze grammar]
ṣaṣṭhāśritāḥ śanidivākararāhujīvāḥ kuryuḥ kujaśca subhagāṃ śvaśureṣu bhaktām |
candraḥ karoti vidhavāmuśanā daridrāmṛddhāṃ śaśāṅkatanayaḥ kalahapriyāṃ ca || 6 ||
[Analyze grammar]
saurārajīvabudharāhuravīnduśukrāḥ |
kuryuḥ prasahya khalu saptamarāśisaṃsthāḥ |
vaidhavyabandhanavadhakṣayamarthanāśavyādhipravāsamaraṇāni yathākrameṇa || 7 ||
[Analyze grammar]
sthāne'ṣṭame gurubudhau niyataṃ viyogaṃ mṛtyuṃ śaśī bhṛgusutaśca tathaiva rāhuḥ |
sūryaḥ karotyavidhavāṃ sarujāṃ mahījaḥ |
sūryātmajo dhanavatīṃ pativallabhāṃ ca || 8 ||
[sarujaṃ]
[Analyze grammar]
dharme sthitā bhṛgudivākarabhūmiputrā jīvaśca dharmaniratāṃ śaśijastvarogām |
rāhuśca sūryatanayaśca karoti bandhyāṃ kanyāprasūtimaṭanāṃ kurute śaśāṅkaḥ || 9 ||
[vandhyāṃ | aṭanaṃ]
[Analyze grammar]
rāhurnabhaḥsthalagato vidhavāṃ karoti pāpe ratāṃ dinakaraśca śanaiścaraśca |
mṛtyuṃ kujo'rtharahitāṃ kulaṭāṃ ca candraḥ śeṣā grahā dhanavatīṃ subhagāṃ ca kuryuḥ || 10 ||
[nabhasthalagato]
[Analyze grammar]
āye ravirbahusutāṃ sadhanāṃ śaśāṅkaḥ putrānvitāṃ kṣitisuto ravijo dhanāḍhyām |
āyuṣmatīṃ suraguruḥ śaśijaḥ samṛddhāṃ rāhuḥ karotyavidhavāṃ bhṛgurarthayuktām || 11 ||
[dhaninīṃ]
[Analyze grammar]
ante gururdhanavatīṃ dinakṛddaridrāṃ candro dhanavyayakarīṃ kulaṭāṃ ca rāhuḥ |
sādhvīṃ bhṛguḥ śaśisuto bahuputrapautrāṃ pānaprasaktahṛdayām ravijaḥ kujaśca || 12 ||
[Analyze grammar]
gopairyaṣṭyāhatānāṃ khurapuṭadalitā yā tu dhūlirdinānte sodvāhe sundarīṇāṃ vipuladhanasutārogyasaubhāgyakartrī |
tasmin kāle na carkṣaṃ na ca tithikaraṇaṃ naiva lagnaṃ na yogaḥ khyātaḥ puṃsāṃ sukhārthaṃ śamayati duritānyutthitaṃ gorajastu || 13 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the vivāhapaṭalādhyāyaḥ [vivāhapaṭala-adhyāya]
Brihata Samhita (Sanskrit Text with Hindi Translation)
by Pandit Achyutananda Jha (2001)
Title: बृहत्संहिता (संस्कृत एवम् हिन्दी अनुवाद); Author: वराह मिहिर (Varaha Mihir); Publisher: Chaukhambha Vidya Bhawan
Buy now!
Brhatsamhita with the Commentary of Bhattotpala
by Krishna Chandra Dwivedi (2016)
Publisher: Sampurnanand Sanskrit University; 1229 pages;
Buy now!
Brihat Samhita with the Commentary of Utpalapatimala of Yogisvara
by K. V. Sharma (2012)
Publisher: Rashtriya Sanskrit Sansthan, Janakpuri; 754 pages; ISBN-10; 8186111360; ISBN-13: 9788186111369
Buy now!
Brihat Samhita (Hindi Translation)
by K. V. Sharma (2002)
Publisher: Sampurnanand Sanskrit University; 2359 pages; ISBN-13: 9789387890008.
Buy now!
Brhat Samhita (English translation)
by N. Chidambaram Iyer (2022)
Publisher: Parimal Publication Pvt. Ltd.; 801 pages; Edited by Dr. Shrikrishna Jugnu; ISBN-10: 8171104215; ISBN-13: 9788171104215.
Buy now!
Brhat Samhita (English with notes)
by M. Ramakrishna Bhat (2010)
Publisher: Motilal Banarsidas Publishers Pvt. Ltd.; 1155 pages; ISBN-10: 8120810600; ISBN-13: 9788120810600.
Buy now!
Brhat Samhita (Telugu translation)
by Sishtla Umamaheswara Sharma (2020)
Publisher: Mohan Publications, Andhra Pradesh; 846 pages.
Buy now!
Brhat Samhita (Gujarati translation)
by - (2000)
Publisher: Shree Harihar Pustakalay, Surat; Author: Shri Varahamihira Acharya (શ્રી વરાહમિહીરાચાર્ય); 432 pages.
Buy now!
Brhat Samhita (Kannada translation)
by Sripada Raghunatha Kulkarni (2021)
Publisher: Srinidhi Publications, Bangalore; 668 pages with illustrations.
Buy now!