Brihat-samhita [sanskrit]
26,560 words
The Sanskrit text of the Brihat-samhita from the 6th-century authored by Varaha Mihira in present-day Ujjain, India. It primarily deals with astrology and astronomy but is presented as an encyclopedia of knowledge.
Chapter 58 - vanasampraveśādhyāyaḥ [vanasampraveśa-adhyāya]
[English text for this chapter is available]
pramathādhipo gajamukhaḥ pralambajaṭharaḥ kuṭhāradhārī syāt |
ekaviṣāṇo bibhranmūlakakandaṃ sunīladalakandam || K(58) ||
[Analyze grammar]
karturanukūladivase daivajñaviśodhite śubhanimitte |
maṅgalaśakunaiḥ prāsthānikaiśca vanasampraveśaḥ syāt || 1 ||
[Analyze grammar]
pitṛvanamārgasurālayavalmīkodyānatāpasāśramajāḥ |
caityasaritsaṅgamasambhavāśca ghaṭatoyasiktāśca || 2 ||
[Analyze grammar]
kubjānujātavallīnipīḍitā vajramārutopahatāḥ |
svapatitahastinipīḍitaśuṣkāgnipluṣṭamadhunilayāḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
taravo varjayitavyāḥ śubhadāḥ syuḥ snigdhapatrakusumaphalāḥ |
abhimatavṛkṣaṃ gatvā kuryātpūjāṃ sabalipuṣpām || 4 ||
[Analyze grammar]
suradārucandanaśamīmadhūkataravaḥ śubhā dvijātīnām |
kṣatrasyāriṣṭāśvatthakhadirabilvā vivṛddhikarāḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
vaiśyānāṃ jīvakakhadirasindhukasyandanāśca śubhaphaladāḥ |
tindukakesarasarjārjunāmraśālāśca śūdrāṇām || 6 ||
[spandanāś]
[Analyze grammar]
liṅgaṃ vā pratimā vā drumavatsthāpyā yathā diśaṃ yasmāt |
tasmāccihnayitavyā diśo drumasyordhvamatha vādhaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
paramānnamodakaudanadadhipalalollopikādibhirbhakṣyaiḥ |
madyaiḥ kusumairdhūpairgandhaiśca taruṃ samabhyarcya || 8 ||
[Analyze grammar]
surapitṛpiśācarākṣasabhujagāsuragaṇavināyakādyānām |
kṛtvā rātrau pūjāṃ vṛkṣaṃ saṃspṛśya ca brūyāt || 9 ||
[Analyze grammar]
arcārthamamukasya tvaṃ devasya parikalpitaḥ |
namaste vṛkṣa pūjeyaṃ vidhivatsampragṛhyatām || 10 ||
[Analyze grammar]
yānīha bhūtāni vasanti tāni baliṃ gṛhītvā vidhivatprayuktam |
anyatra vāsaṃ parikalpyantu kṣamantu tānyadya namo'stu tebhyaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
vṛkṣaṃ prabhāte salilena siktvā pūrvottarasyāṃ diśi sannikṛtya |
madhvājyadigdhena kuṭhārakeṇa pradakṣiṇaṃ śeṣamato nihanyāt || 12 ||
[liptena | abhihanyāt]
[Analyze grammar]
pūrveṇa pūrvottarato'tha vodak |
pated yadā vṛddhikarastadā syāt |
āgneyakoṇātkramaśo'gnidāharugrāga rogāsturagakṣayaśca || 13 ||
[kṣudroga]
[Analyze grammar]
yannoktamasminvanasampraveśe nipātavicchedanavṛkṣagarbhāḥ |
indradhvaje vāstuni ca pradiṣṭāḥ |
pūrvaṃ mayā te'tra tathaiva yojyāḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the vanasampraveśādhyāyaḥ [vanasampraveśa-adhyāya]
Brihata Samhita (Sanskrit Text with Hindi Translation)
by Pandit Achyutananda Jha (2001)
Title: बृहत्संहिता (संस्कृत एवम् हिन्दी अनुवाद); Author: वराह मिहिर (Varaha Mihir); Publisher: Chaukhambha Vidya Bhawan
Buy now!
Brhatsamhita with the Commentary of Bhattotpala
by Krishna Chandra Dwivedi (2016)
Publisher: Sampurnanand Sanskrit University; 1229 pages;
Buy now!
Brihat Samhita with the Commentary of Utpalapatimala of Yogisvara
by K. V. Sharma (2012)
Publisher: Rashtriya Sanskrit Sansthan, Janakpuri; 754 pages; ISBN-10; 8186111360; ISBN-13: 9788186111369
Buy now!
Brihat Samhita (Hindi Translation)
by K. V. Sharma (2002)
Publisher: Sampurnanand Sanskrit University; 2359 pages; ISBN-13: 9789387890008.
Buy now!
Brhat Samhita (English translation)
by N. Chidambaram Iyer (2022)
Publisher: Parimal Publication Pvt. Ltd.; 801 pages; Edited by Dr. Shrikrishna Jugnu; ISBN-10: 8171104215; ISBN-13: 9788171104215.
Buy now!
Brhat Samhita (English with notes)
by M. Ramakrishna Bhat (2010)
Publisher: Motilal Banarsidas Publishers Pvt. Ltd.; 1155 pages; ISBN-10: 8120810600; ISBN-13: 9788120810600.
Buy now!
Brhat Samhita (Telugu translation)
by Sishtla Umamaheswara Sharma (2020)
Publisher: Mohan Publications, Andhra Pradesh; 846 pages.
Buy now!
Brhat Samhita (Gujarati translation)
by - (2000)
Publisher: Shree Harihar Pustakalay, Surat; Author: Shri Varahamihira Acharya (શ્રી વરાહમિહીરાચાર્ય); 432 pages.
Buy now!
Brhat Samhita (Kannada translation)
by Sripada Raghunatha Kulkarni (2021)
Publisher: Srinidhi Publications, Bangalore; 668 pages with illustrations.
Buy now!