Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter CXXXVI
bhāsa uvāca |
athāhaṃ taṃ mahādevaṃ pāvakaṃ pṛṣṭavānidam |
śukapakṣatikoṇasthaḥ bhūyatāmavanīśvara || 1 ||
[Analyze grammar]
bhagavansarvayajñeśa svāhādhipa hutāśana |
kimidaṃ nāma saṃpannaṃ kathyatāṃ kimidaṃ śavam || 2 ||
[Analyze grammar]
vahniruvāca |
śrūyatāmakhilaṃ rājanyathāvadvarṇayāmi te |
trailokyabhāsurānantaśavavṛttāntamakṣatam || 3 ||
[Analyze grammar]
astyanantamanākāraṃ paramaṃ vyoma cinmayam |
yatremānyapasaṃkhyāni jaganti paramāṇavaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
śuddhacinmātranabhasi tasminsarvagate kvacit |
sarvātmanyudabhūtsaṃvitsaṃvedanamayī svayam || 5 ||
[Analyze grammar]
sā tejaḥparamāṇutvamapaśyadvedanāvaśāt |
bhāvitārthātmakatayā svapne tvamiva pānthatām || 6 ||
[Analyze grammar]
paramāṇurasaṃvittvādapaśyadaṇutāṃ svayam |
bhāsvatīṃ padmajarajastulyāṃ saṃkalpanātmikām || 7 ||
[Analyze grammar]
socchūnatāṃ bhāvayantī punarapyabhavatsvayam |
cakṣurādīnīndriyāṇi vapuṣyanvabhavatsvataḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
apaśyadagre ca jagaccakṣurādi svabhāvataḥ |
ādhārādheyavadbhūtamayaṃ svapnapuraṃ yathā || 9 ||
[Analyze grammar]
asuro nāma tatrāsītprāṇī mānī babhūva ha |
asatyapratibhāsātma pitṛmātṛpitāmahaḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
darpotsiktatayā tatra kasyacitsa mahāmuneḥ |
yadā mṛditavānāsīdāśramaṃ śarmabhājanam || 11 ||
[Analyze grammar]
muniḥ śāpamadāttasya mahākāratayāśramaḥ |
tvayā yannāśito mṛtvā bhava tvaṃ maśako'dhamaḥ || 12 ||
[Analyze grammar]
sa tacchāpahutāśo'tha tasminneva tadā kṣaṇe |
asuraṃ bhasmasāccakre jalamaurva ivānalaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
nirākāraṃ nirādhāramākāśavalayopamam |
cittaṃ kiṃcidivācetyamāsīccetanamāsuram || 14 ||
[Analyze grammar]
tadekatvaṃ yayau sāmyādbhūtākāśena cetanam |
tadāspadena tatrātha vāyunā caikatāṃ yayau || 15 ||
[Analyze grammar]
āsīccetanavātātmā'bhaviṣyatprāṇināmakaḥ |
rajasā payasā vyāptastejasā nabhasāṇunā || 16 ||
[Analyze grammar]
sa pañcatanmātramayaścinmātralavako'ṇukaḥ |
spandamāpa svabhāvena vyomni vātalavo yathā || 17 ||
[Analyze grammar]
atha tasyānilāntasthaṃ cetanaṃ tadvyabudhyata |
kālānilajalairbhūmau bījamaṅkurakṛdyathā || 18 ||
[Analyze grammar]
śuddhaśāpavidantasthā maśakatvavidāsya cit |
vedhitā maśakāṅgāni viditvā maśako'bhavat || 19 ||
[Analyze grammar]
svedajasyālpadehasya niḥśvāsanipatattanoḥ |
dve tasya maśakasyeha dine bhavati jīvitam || 20 ||
[Analyze grammar]
śrīrāma uvāca |
prāṇināmiha sarveṣāṃ yonyantaraja eva kim |
samudbhavaḥ saṃbhavati kimutānyo'pi vā prabho || 21 ||
[Analyze grammar]
śrīvasiṣṭha uvāca |
brahmādīnāṃ tṛṇāntānāṃ dvidhā bhavati saṃbhavaḥ |
eko brahmamayo'nyastu bhrāntijastāvimau śrṛṇu || 22 ||
[Analyze grammar]
pūrvarūḍhajagadbhrāntibhūtatanmātrarañjanāt |
bhūtānāṃ saṃbhavaḥ prokto bhrāntijo dṛśyasaṅgataḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
abhātāyāṃ jagadbhrāntau bhūtabhāvaḥ svayaṃ bhavan |
yaḥ sa brahmamayaḥ proktaḥ saṃbhavo na sa yonijaḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
evaṃ sthite sa maśako jagadbhrāntivaśotthitaḥ |
na tu brahmotthitastasya rāma ceṣṭākramaṃ śrṛṇu || 25 ||
[Analyze grammar]
kṣamekṣuśaṣpakakṣādipuñjaguñjeṣu guñjatā |
svāyuṣo'rdhaṃ dinaṃ tena sarvaṃ bhuktaṃ vivalgatā || 26 ||
[Analyze grammar]
śādvalodaradolāyāṃ dolanaṃ bālalīlayā |
ciramārabdhametena sārdhaṃ maśikayā svayam || 27 ||
[Analyze grammar]
dolāśramārtastatrāsau yāvadviśrāmyati kvacit |
tāvaddhariṇapādāgragiripātena cūrṇitaḥ || 28 ||
[Analyze grammar]
hariṇānanasaṃdarśatyaktaprāṇatayā tayā |
pūrvakramagṛhītākṣaḥ sa jāto hariṇastataḥ || 29 ||
[Analyze grammar]
viharanhariṇo'raṇye vyādhena dhanuṣā hataḥ |
vyādhānanagadṛṣṭitvātsaṃjāto vyādha eva saḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
vyādho vaneṣu viharansaṃyāto munikānanam |
tatra viśrāntavānsaṅgānmuninā pratibodhitaḥ || 31 ||
[Analyze grammar]
bhrāntaḥ kimidamādīrghaduḥkhāya dhanuṣā mṛgān |
haṃsi pāsi na kasmāttvaṃ tantraṃ jagati bhaṅgure || 32 ||
[Analyze grammar]
āyurvāyuvighaṭṭitābhrapaṭalīlambāmbuvadbhaṅguraṃ bhogā meghavitānamadhyavilasatsaudāmanīcañcalāḥ |
lolā yauvanalālanā jalarayaḥ kāyaḥ kṣaṇāpāyavānputra trāsamupetya saṃsṛtivaśānnirvāṇamanviṣyatāṃ || 33 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter CXXXVI
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!