Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter XXV
śrīvasiṣṭha uvāca |
saṃvedanaṃ bhāvanaṃ ca vāsanā kalaneti ca |
anarthāyeha śabdārthe vigatārtho vijṛmbhate || 1 ||
[Analyze grammar]
vedanaṃ bhāvanaṃ viddhi sarvadoṣasamāśrayam |
tasminnevāpadaḥ santi latā madhurase yathā || 2 ||
[Analyze grammar]
saṃsāramārge gahane vāsanāveśavāhinaḥ |
upayāti vicitraughairvṛttavṛttāntasaṃtatiḥ || 3 ||
[Analyze grammar]
vivekino vāsanayā saha saṃsārasaṃbhramaḥ |
kṣīyate mādhavasyānte śanairiva dharārasaḥ || 4 ||
[Analyze grammar]
asyāḥ saṃsārasallakyā vāsanotsedhakāriṇī |
kadalyā vanajālinyā rasalekheva mādhavī || 5 ||
[Analyze grammar]
saṃsārāndhyatayodeti vāsanātmā rasaścitau |
yathā vanatayā tasthau madhumāsarasaḥ kṣitau || 6 ||
[Analyze grammar]
cinmātrādamalācchūnyādṛte kiṃcinna vidyate |
nānyatkiṃcidaparyante khe śūnyatvetaradyathā || 7 ||
[Analyze grammar]
vedanātmā na so'styanya iti yā pratibhā sthirā |
eṣā'vidyā bhramastveṣa sa ca saṃsāra ātataḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
anālokanasaṃsiddha ālokenaiva naśyati |
asadātmā sadābhāso bālavetālavatkṣaṇāt || 9 ||
[Analyze grammar]
sarvadṛśyadṛśo bādhe bodhasāratayaikatām |
yāntyaśeṣamahīpīṭhasaritpūrā ivārṇave || 10 ||
[Analyze grammar]
mṛnmayaṃ tu yathā bhāṇḍaṃ mṛcchūnyaṃ nopalabhyate |
cinmayāditayā cetyaṃ cicchūnyaṃ nopalabhyate || 11 ||
[Analyze grammar]
bodhāvabuddhaṃ yadvastu boddhyakarketeyate |
nābodhaṃ budhyate bodho vairūpyādinānyatā || 12 ||
[Analyze grammar]
draṣṭṛdarśanadṛśyeṣu pratyekaṃ bodhamātratā |
sārastena tadanyatvaṃ nāsti kiṃcitkhapuṣpavat || 13 ||
[Analyze grammar]
sajātīyaḥ sajātīyenaikatāmanugacchati |
anyonyānubhavastena bhavatvekatvaniścayaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
yadi kāṣṭhopalādīnāṃ na bhavedbodharūpatā |
tatsadānupalambhaḥ syādeteṣāmasatāmiva || 15 ||
[Analyze grammar]
yadā tveṣā nu dṛśyaśrīrbodhamātraikarūpiṇī |
tadānyevāpyananyaiva satī bodhena bodhyate || 16 ||
[Analyze grammar]
sarvaṃ jagadgataṃ dṛśyaṃ bodhamātramidaṃ tatam |
spandamātraṃ yathā vāyurjalamātraṃ yathārṇavaḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
miśrībhūtā api hyete jatukāṣṭhādayo yathā |
mitho'nanubhave miśrā aikyaṃ hyanubhave mithaḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
anyonyānubhavo hyaikyamaikyaṃ tvanyonyavedanam |
yathāmbhasoḥ kṣīrayorvā na kāṣṭhajatunoriva || 19 ||
[Analyze grammar]
ahamityeva bandhāya nāhamityeva muktaye |
etāvanmātrake bandhe svāyatte kimaśaktatā || 20 ||
[Analyze grammar]
candradvayapratyayavanmṛgatṛṣṇāmbubuddhivat |
kimanutthita evāyamasadevāhamutthitaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
mamedamiti bandhāya nāhamityeva muktaye |
etāvanmātrake vastunyātmāyatte kimajñatā || 22 ||
[Analyze grammar]
yaḥ kuṇḍabadaranyāyo yā ghaṭākāśayoḥ sthitiḥ |
sa saṃbandho'pi naivānyamaikyaṃ hyanyonyavedanam || 23 ||
[Analyze grammar]
anyonyāvedanaṃ tvaikyaṃ bhāgaśo gatamapyalam |
ajaḍaṃ vā jaḍaṃ vāpi naikaṃ rūpaṃ vimuñcati || 24 ||
[Analyze grammar]
nājaḍaṃ jaḍatāmeti svabhāvā hyanapāyinaḥ |
yaccājaḍaṃ jaḍaṃ dṛṣṭaṃ dvaiti tatrāsti naikatā || 25 ||
[Analyze grammar]
vāsanāveśavalitāḥ kuvikāraśatātmabhiḥ |
vrajantyadhodho dhāvantaṃ śilāḥ śailacyutā iva || 26 ||
[Analyze grammar]
vyūḍhānāṃ vāsanāvātairnṛtṛṇānāmitastataḥ |
tānyāpatanti duḥkhāni tatra vaktuṃ na pāryate || 27 ||
[Analyze grammar]
bhrāntvā bhṛśaṃ karatalāhatakandukābhaṃ lokāḥ patanti nirayeṣu rasena raktāḥ |
kleśena tatra parijarjaratāṃ prayātāḥ kālāntareṇa punaranyanibhā bhavanti || 28 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter XXV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!