Yoga Vasistha [sanskrit]
223,437 words | ISBN-10: 8171101519
The Sanskrit edition of the Yoga-vasistha including English translation and grammatical analysis. The Yogavasistha is a Hindu spiritual text written by Valmiki (who also authored the Ramayana) dealing with the philosophical topics from the Advaita-vedanta school. Chronologically it precedes the Ramayana.
Chapter LV
śrīvasiṣṭha uvāca |
ityākarṇya tadā tatra rātrāvālapanaṃ dvayoḥ |
ahaṃ raghukulākāśaśaśāṅka raghunandana || 1 ||
[Analyze grammar]
patitaḥ khātkadambāgre patrapuṣpaphalākule |
tūṣṇīṃ nirvṛṣṭamuktātmā śṛṅgāgra iva toyadaḥ || 2 ||
[Analyze grammar]
apaśyaṃ tatra dāśūraṃ śūramindriyanigrahe |
pareṇa tapasā yuktaṃ tejaseva hutāśanam || 3 ||
[Analyze grammar]
tejobhirdehaniṣkrāntaiḥ kāñcanīkṛtabhūtalam |
tāpayantaṃ pradeśaṃ taṃ bhuvanaṃ bhāskaro yathā || 4 ||
[Analyze grammar]
māmathālokya saṃprāptaṃ dāśūro'rghasaparyayā |
vitīrṇaviṣṭaraṃ patrapūjayā paryapūjayat || 5 ||
[Analyze grammar]
tataḥ pūrvakathāstena saha dāśūra bhāsvatā |
kṛtāstanayasaṃbodhāḥ saṃsārottaraṇakṣamāḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
dṛṣṭavāṃstamahaṃ vṛkṣaṃ korakottarakoṭaram |
dāśūrasyecchayā sarvairayatadbhirmṛgavrajaiḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
sevyamānaṃ vanamiva latāmaṇḍalamaṇḍitam |
smitena visphuṭamiva śvasanasphuritacchadam || 8 ||
[Analyze grammar]
latākoṭigatairbhrāntaiścāmarairindusundaraiḥ |
śubhrābhrakhaṇḍanikaraiḥ śarannabha ivāvṛtam || 9 ||
[Analyze grammar]
prāleyakaṇapaddhatyā muktāvalyābhyalaṃkṛtam |
sarvāvayavamevācchapuṣpapūraiḥ prapūritam || 10 ||
[Analyze grammar]
svareṇucandanālepaiḥ samālabdhamakhaṇḍitam |
svacchadābhogavipularaktāmbaraparicchadam || 38 ||
[Analyze grammar]
vivāhāyeva veṣeṇa puṣpabhārātibhāriṇā |
latāṅganānuṣaktena nāgareṇa kṛtopamam || 12 ||
[Analyze grammar]
munibaddhoṭajākāralatāmaṇḍapamaṇḍitam |
mañjarībhiḥ patākābhiryuktaṃ puramahotsave || 13 ||
[Analyze grammar]
mṛgakaṇḍūyanadhvastapuṣpadhūlividhūsaram |
protsāritopāntavanaṃ vṛṣamallamivotthitam || 14 ||
[Analyze grammar]
barhibhiḥ kusumodvāntaparāgaparipāṭalaiḥ |
nikṣepakṣiptasaṃdhyābhravālavālamivācalaiḥ || 5 ||
[Analyze grammar]
pravālāruṇahastena kusumasmitaśobhinā |
madhunā ghūrṇamānena prāntena pulakatviṣā || 16 ||
[Analyze grammar]
nīrandhrapuṣpapūrṇena ghūrṇitena vanānilaiḥ |
nidrālukuḍmaladṛśā stabakastanadhāriṇā || 17 ||
[Analyze grammar]
puṣpajālarajaḥpuñjakuṅkumāruṇavāsasā |
latāvitānanilayavātāyananiṣaṅgiṇā || 18 ||
[Analyze grammar]
nīlapuṣpalatādolālīlālāsyavilāsinā |
āpādamastakaprāntaṃ sarvato nirmitālayam || 19 ||
[Analyze grammar]
vṛndena vanadevīnāṃ kokilālāpaśālinā |
saṃdigdhamañjarījālamalinetreṇa bhāsinā || 20 ||
[Analyze grammar]
avaśyāyopaśamitaratikhedairmadālasaiḥ |
puṣpadhūlisamālabdhairāśliṣṭairnibiḍaṃ mithaḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
puṣpāntarāntaḥpuragaiḥ kimapi praṇayocitam |
dhvanadbhirabhitaḥ svacchamattāliyugalairvṛtam || 22 ||
[Analyze grammar]
kānanopāntanagarīghuṃghumākarṇanecchayā |
kṣaṇamutkarṇamāśāntacāruvarvaṇaṭāṃkṛtaiḥ || 23 ||
[Analyze grammar]
kṣaṇaṃ dalāgraviśrāntamugdhamugdhaśirastayā |
paśyadbhirindvaṃśukavajjālāmarṇavamekhalām || 24 ||
[Analyze grammar]
vanasthalīnāṃ tanayairnayaimūrtimivāsthitaiḥ |
śubhaiḥ patrapuṭeṣvantarmṛgaiḥ sāratalāntaram || 25 ||
[Analyze grammar]
nīḍaśvasatsuviśvastasuptamātrakapakṣiṇam |
pākacyutaphalopāntabhūtakañcukamaṇḍalī || 26 ||
[Analyze grammar]
saṃdigdhamūkabhramaraṃ gucchaiḥ pūjākṣasūtrakaiḥ |
śyāmalīkṛtaparyantaṃ nīḍaiḥ pallavamaṇḍitaiḥ || 27 ||
[Analyze grammar]
sugandhitāśeṣavanaṃ puṣpameghīkṛtāmbaram |
dhūlīkadambaśabalaphalaughavalitaṃ tale || 28 ||
[Analyze grammar]
bahunātra kimuktena na kiṃcidapi vidyate |
patraṃ yatra tarau yatra noṣyate vā na yujyate || 29 ||
[Analyze grammar]
patre patre mṛgāḥ suptā viśrāntāśca pade pade |
kacche kacche khagā līnāstasya bhūruhabhūpateḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
evaṃguṇaviśiṣṭaṃ taṃ samālokayato mama |
mahotsavena sadṛśī sā babhūva tamasvinī || 31 ||
[Analyze grammar]
tataḥ kathābhī ramyābhiḥ sa tasya tanayo mayā |
vijñānālokaramyābhirnīto bodhaṃ paraṃ punaḥ || 32 ||
[Analyze grammar]
āvayostatra citrābhiḥ kathābhiritaretaram |
śarvarī sā vyatīyāya muhūrta iva kāntayoḥ || 33 ||
[Analyze grammar]
prātaḥ pratanutāṃ yāte puṣparddhighanajālake |
svargāṅganāṅgabhogābhe tārakānikare śanaiḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
ākadambanabhobhāgamupayātaṃ sutānvitam |
ahaṃ visṛjya dāśūraṃ tato'maranadīṃ gataḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
tatrābhimatamāsādya sthānametya nabhastalam |
praviśya khaṃ munīnāṃ ca madhyaṃ svastha iva sthitaḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
dāśūrākhyāyikaiṣā te kathitā raghunandana |
jagataḥ pratibimbābhā satyākārāpyasanmayī || 37 ||
[Analyze grammar]
dāśūrākhyāyikeveyamityetatkathitaṃ mayā |
tubhyaṃ rāghava bodhāya jagadrūpanirūpaṇe || 38 ||
[Analyze grammar]
tasmādavāstavīṃ tyaktvā vāstavīmapi rañjanām |
dāśūrasiddhāntadṛśā sadodāro bhavātmavān || 39 ||
[Analyze grammar]
tasmādvikalpaṃ malamātmanastvaṃ nirdhūya paśyāmalamātmatattvam |
āsādayiṣyasyacirātpadaṃ tadbhaviṣyasījyo bhuvaneṣu yena || 40 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Yoga Vasistha Chapter LV
Yoga Vasistha English (four volumes)
by Vihari-Lala Mitra (1891)
Yoga Vasistha Maha Ramayana (Gujarati)
by Sahitya Sangam, Allahabad (0)
[યોગ વસિષ્ઠએ] 9788192776460.
Buy now!
Vasishtha Rama Samvadam (Telugu)
by Ramakrishna Math, Hyderabad (2019)
Set of 4 Volumes; 9789383972142.
Buy now!
The Yogavasistha (Hindi translation)
by Khemraj Shrikrishnadass (2009)
Set of 2 Volumes; Khemraj Edition.
Buy now!