Moksopaya [sanskrit]
192,019 words | ISBN-10: 8120831470 | ISBN-13: 9788120831476
This Sanskrit edition of the Moksopaya. It is a large philosophical text dealing with “the science of liberation”. Similar to the Yoga-vasistha in content, the Mokshopaya-shastra was likely its predecessor, said to contain 30,000 shlokas (metrical verses). One of the core philosophies of the texts teaches the non-existence of cognitive objects; while holding such a view leads to an attitude of dispassion towards worldly matters.
Chapter 4
brahmaikatāpratipādanaṃ nāma sargaḥ |
caturthaḥ sargaḥ |
vasiṣṭhaḥ |
mano buddhirahaṅkāra indriyādi tathānagha |
acetyacinmayaṃ sarvaṃ kva te jīvādayaḥ sthitāḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
ekenaivātmanā dattā nānātā yā mahātmanā |
viddhi tāṃ tvamanānātāṃ hemnaḥ kaṭakatāmiva || 2 ||
[Analyze grammar]
yāvadajñānasammohastāvatsaṃsāracittakam |
ajñānasaṅkṣaye jāte kva cetyaṃ cittakaṃ ca vā || 3 ||
[Analyze grammar]
adhyātmavidyābhyasanājjāḍyameti kṣayaṃ tathā |
hutāśasevanādantarjāḍyaṃ jalakṛtaṃ yathā || 4 ||
[Analyze grammar]
bhogatṛṣṇāviṣāveśo yadaivopaśamaṃ gataḥ |
tadaiva naṣṭamajñānamāndhyaṃ dhvāntakṣayādiva || 5 ||
[Analyze grammar]
adhyātmaśāstramantreṇa tṛṣṇāviṣaviṣūcikā |
kṣīyate bhāvitenāntaśśaradā mihikā yathā || 6 ||
[Analyze grammar]
maurkhye kṣīṇe kṣataṃ viddhi cittaṃ rāma sabāndhavam |
vilīne'mbudhare vyomni jāḍyaṃ śāmyatyavighnataḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
acittatvaṃ gate citte kṣīyate vāsanābhramaḥ |
hāramuktāsamāveśaśchinne tantāvivānagha || 8 ||
[Analyze grammar]
na ghanāghavighātāya śāstrārthaṃ bhāvayanti ye |
krimikīṭatvabhogāya cetasaḥ sammilanti te || 9 ||
[Analyze grammar]
tava tāmarasākārakāntalocana lolatā |
śāntā maurkhyakṛtā vātacalatā saraso yathā || 10 ||
[Analyze grammar]
sthiratāmupayāto'si bhāvābhāvavivarjite |
pade paramavistāre nabhasīva prabhañjanaḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
manye madvacanairbodhamāyāto'si raghūdvaha |
vitatājñānanidrāto nidrātaḥ paṭahairiva || 12 ||
[Analyze grammar]
sāmānye'pi lagantyeva manye kulagurorgiraḥ |
atyudāramatau rāma na laganti kathaṃ tvayi || 13 ||
[Analyze grammar]
yatropādeyavākyatvaṃ bhāvitaṃ svena cetasā |
tadvaco'ntarviśatyuccaistapte kṣetre yathā payaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
vayamiha hi mahānubhāva nityaṃ kulaguravo guravo raghūdvahānām |
taduditamidamāśu kāryamārya sphuṭavacanaṃ hṛdi hāravattvayeti || 15 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Moksopaya Chapter 4
The Yogavasistha of Valmiki
by Vasudeva Laxmana Sharma Pansikar (2008)
With the Commentary Vasistha Maharamayana Tatparyaprakasa (Volume I and II): Sanskrit Only; [Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!