Moksopaya [sanskrit]
192,019 words | ISBN-10: 8120831470 | ISBN-13: 9788120831476
This Sanskrit edition of the Moksopaya. It is a large philosophical text dealing with “the science of liberation”. Similar to the Yoga-vasistha in content, the Mokshopaya-shastra was likely its predecessor, said to contain 30,000 shlokas (metrical verses). One of the core philosophies of the texts teaches the non-existence of cognitive objects; while holding such a view leads to an attitude of dispassion towards worldly matters.
Chapter 7
manasyāptatāpratipādanaṃ nāma sargaḥ |
saptamaḥ sargaḥ |
asminviharato loke lokārāmasya dhīmataḥ |
śreyase tiṣṭhato yatnamuttamārthābhipātinaḥ || 1 ||
[Analyze grammar]
dāmavyālakaṭanyāyo mā te bhavatu rāghava |
bhīmabhāsadruṭasthityā tavāstvativiśokatā || 2 ||
[Analyze grammar]
rāmaḥ |
dāmavyālakaṭanyāyo mā bhavatvityudāhṛtam |
brahman kimetadbhavatā bhavatāpāpahāriṇā || 3 ||
[Analyze grammar]
udārayaitayā śuddhaṃ samprabodhaya māṃ girā |
ghanatāpāpahāriṇyā prāvṛṣeva kalāpinam || 4 ||
[Analyze grammar]
vasiṣṭhaḥ |
dāmavyālakaṭanyāyaṃ bhīmabhāsadruṭasthitim |
śrutvā rāghava tatpaścād yadiṣṭaṃ tatsamācara || 5 ||
[Analyze grammar]
āsītpātālakuhare sarvāścaryamanohare |
śambaro nāma daityendro māyāmaṇimahārṇavaḥ || 6 ||
[Analyze grammar]
ākāśanagarodyānaracitāsuramandiraḥ |
kṛtrimottamacandrārkabhūṣitātmīyamaṇḍalaḥ || 7 ||
[Analyze grammar]
śilāśakalasambhūtapadmāḍhyaramaṇācalaḥ |
anantavibhavārambhaparipūritadānavaḥ || 8 ||
[Analyze grammar]
gṛharatnāṅganāgeyajitāmaravadhūdhvaniḥ |
candrabimbaphalāpūrṇakrīḍopavanapādapaḥ || 9 ||
[Analyze grammar]
phullanīlotpalavyūhajaṭālaramaṇālayaḥ |
ratnahaṃsasamāhūtahemāmburuhasārasaḥ || 10 ||
[Analyze grammar]
hemapādapaśākhāgrakṛtāmbhoruhakuṭmalaḥ |
karañjajālajanitamandārakusumotkaraḥ || 11 ||
[Analyze grammar]
ratnayantramayānantadaityanirjitavāsavaḥ |
himaśītānalajvālānirmitodyānamaṇḍapaḥ || 12 ||
sarvartukusumodyānajitanandananandanaḥ |
māyāsarpahṛtavyālamalayācalacandanaḥ || 13 ||
[Analyze grammar]
hemastrīlokalāvaṇyajihmitāntaḥpurāṅganaḥ |
krīḍārthaspardhayeśānahatacakragadādharaḥ || 14 ||
[Analyze grammar]
ajasroḍḍīnaratnaughatārāḍhyasvapurāmbaraḥ |
nānākusumasambhārajānudaghnakṛtāṅganaḥ || 15 ||
[Analyze grammar]
niśāsvakhilapātālaśatacandranabhastalaḥ |
svasālabhañjikālokagītigītaguṇotkaraḥ || 16 ||
[Analyze grammar]
māyairāvaṇanāgendravidrutāmaravāraṇaḥ |
trailokyavibhavotkarṣapūritāntaḥpurāntaraḥ || 17 ||
[Analyze grammar]
sarvasampattisubhagaḥ sarvaiśvaryasamanvitaḥ |
samastadaityasāmantavanditāgryānuśāsanaḥ || 18 ||
[Analyze grammar]
mahābhujavanacchāyāviśrāntāsuramaṇḍalaḥ |
sarvāmbudhiguhāsāraratnakuṇḍalamaṇḍitaḥ || 19 ||
[Analyze grammar]
tasyotsāditadevasya kaṭhinoḍḍāmarākṛteḥ |
babhūva vipulaṃ sainyamāsuraṃ suranāśanam || 20 ||
[Analyze grammar]
tasminmāyābale supte deśāntaragate tathā |
tatsainyāntaramājagmuśchidraṃ prāpya kilāmarāḥ || 21 ||
[Analyze grammar]
atha śambaradaityena dudrikahvadrumādayaḥ |
rakṣārthaṃ mattasāmantāḥ svasenāsu niyojitāḥ || 22 ||
[Analyze grammar]
tānapyantaramāsādya jaghnurgīrvāṇanāyakāḥ |
vyomāntaracarāśśyenāḥ kalaviṅkānivākulān || 23 ||
[Analyze grammar]
senāpatīnpunaścānyāṃścakārāsurasattamaḥ |
capalānudbhaṭārāvāṃstaraṅgāniva sāgaraḥ || 24 ||
[Analyze grammar]
devāstānapi tasyāśu jaghnustena sa kopavān |
jagāmāmaranāśāya paripūrṇastriviṣṭapam || 25 ||
[Analyze grammar]
tatrāsya māyābhītāste surā antardhimāyayuḥ |
merukānanakuñjeṣu mṛgā gaurīguroriva || 26 ||
[Analyze grammar]
krandatkṣudrāmaragaṇaṃ bāṣpaklinnasurīmukham |
śūnyaṃ dadarśa sa svargaṃ kalpakṣīṇajagatsamam || 27 ||
[Analyze grammar]
vihṛtya kupitastatra labdhamāhṛtya śambaraḥ |
lokapālapurīrdagdhvā jagāmātmīyamālayam || 28 ||
[Analyze grammar]
evaṃ dṛḍhatarībhūte dveṣe dānavadevayoḥ |
devāḥ svargaṃ parityajya dikṣu jagmuradarśanam || 29 ||
[Analyze grammar]
atha śambaradaityena ye ye senādhināyakāḥ |
kriyante yatnatastāṃstāñjaghnuryatnaparāḥ surāḥ || 30 ||
[Analyze grammar]
yāvadudvegamāpannaśśambaraḥ kopavānbhṛśam |
tārṇo'bhi vātamanala iva jajvāla cocchvasan || 31 ||
[Analyze grammar]
trailokyamapi cānviṣya na devāṃl labdhavānatha |
pareṇāpi prayatnena sukṛtānīva duṣkṛtī || 32 ||
[Analyze grammar]
sasarja māyayā ghorānasurāṃstrīnmahābalān |
balarakṣārthamuditān kālānmūrtimivāsthitān || 33 ||
[Analyze grammar]
nirmitā māyayā bhīmāḥ kalpapādapabāhavaḥ |
udaguste mahākāyāḥ pakṣakṣubdhā ivādrayaḥ || 34 ||
[Analyze grammar]
dāmā vyālaḥ kaṭaśceti nāmabhiḥ parilāñchitāḥ |
yathāprāptaikakartāraścetanāmātradharmiṇaḥ || 35 ||
[Analyze grammar]
abhāvātkarmaṇāṃ te ca prāktanānāmavāsanāḥ |
nirvikalpakacinmātraparispandaikakarmiṇaḥ || 36 ||
[Analyze grammar]
karmabījaṃ kalāṃ tanvīṃ dadhānā mananātmikām |
apuṣṭāṃ kṛtrimāmantarādāyodayamāgatāḥ || 37 ||
[Analyze grammar]
pāramparyeṇa te hyatra kākatālīyavadbhaṭāḥ |
prakṛtāmanuvartante kriyāmujjhitavāsanāḥ || 38 ||
[Analyze grammar]
ardhasuptā yathā bālāḥ svāṅgairiṅganti kevalam |
vāsanātmābhimānābhyāṃ hīnāste tadvadeva hi || 39 ||
[Analyze grammar]
nābhipātaṃ na cāpātaṃ viduste na palāyanam |
na jīvitaṃ na maraṇaṃ na raṇaṃ ca jayājayau || 40 ||
[Analyze grammar]
kevalaṃ sainikānagre dṛṣṭvābhihananodyatān |
abhijaghnuḥ parānājau prahāradalitādrayaḥ || 41 ||
[Analyze grammar]
śambaraścintayāmāsa parituṣṭamanāḥ pure |
vijeṣyate hi matsenā māyāsurasurakṣitā || 42 ||
[Analyze grammar]
iṣṭāniṣṭābhirete hi vāsanābhiḥ samujjhitāḥ |
tato raṇe bibhyati no vidravanti ca na sthirāḥ || 43 ||
[Analyze grammar]
yadaite na palāyante devairabhihatā api |
tadaiṣātibalā senā mamedānīṃ vyavasthitā || 44 ||
[Analyze grammar]
atibalāsuradordrumapālitā mama camūḥ sthiratāmalameṣyati |
amaravāraṇadantavighaṭṭaneṣvamaraparvatahemamahī yathā || 45 ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Moksopaya Chapter 7
The Yogavasistha of Valmiki
by Vasudeva Laxmana Sharma Pansikar (2008)
With the Commentary Vasistha Maharamayana Tatparyaprakasa (Volume I and II): Sanskrit Only; [Motilal Banarsidass Publishers Pvt. Ltd.]
Buy now!