Lakshmi-tantra [sanskrit]
44,377 words | ISBN-10: 8120817354 | ISBN-13: 9788120817357
The Sanskrit text of the Lakshmi Tantra, an ancient text belonging to the Pancaratra tradition possibly dating to the 9th century A.D. The Lakshmitantra is devoted to the worship of Goddess Lakshmi (the Shakti of Vishnu-Narayana) although it also glorifies all women in general. Alternative titles: Lakṣmītantra (लक्ष्मीतन्त्र), Lakṣmī-tantra (लक्ष्मी-तन्त्र), Laksmitantra.
Chapter 12
dvādaśo'dhyāyaḥ - 12
śakraḥ---
cicchaktireva te śuddhā yadi jīvaḥ sanātanaḥ|
kleśakarmāśayasparśaḥ kathamasya saroruhe || 1 ||
kleśāḥ ke kati te proktāḥ karma kīdṛk ca kiṃvidham|
āśayo{1} nāma ko{2} devi {3}tadetat kiṃphalaṃ smṛtam || 2 ||
{1. āśayā E. I. }
{2. ke E. I. }
{3. tadevaṃ F. }
sindhukanye tadetanme brūhi tubhyaṃ namo namaḥ|
sarvajñe na tvadanyena vaktumetaddhi śakyate || 3 ||
śrīḥ---
ahaṃ nārāyaṇī {4}devī svacchasvacchandacinmayī|
svatantrā niravadyāhaṃ viṣṇoḥ śrīranapāyinī || 4 ||
{4. svacchā A. B. G. }
īśeśitavyabhedena dvidhā rūpaṃ mayā kṛtam|
īśitavyaṃ ca tadbhinnaṃ {5}svācchandyādeva me dvidhā{6} || 5 ||
{5. svacchandā A. B. C. }
{6. sthitā I. }
cicchaktirekā bhoktrākhyā parā bhogyādirūpiṇī|
kālakālyavibhedena sā dvidhā bheditā mayā || 6 ||
tatra kālyātmikā śaktirmohinī bandhanī tathā|
prakṛtiḥ savikāraiṣā cicchaktirbadhyate'nayā || 7 ||
kliśyate yena rūpeṇa cicchaktirbhoktṛtāṃ gatā|
sa kleśaḥ pañcadhā jñeyo nāmānyasya ca me śṛṇu || 8 ||
tamo moho mahāmohastāmisro hyandhasaṃjñitaḥ|
avidyā pañcaparvaiṣā tamaso gatiruttamā || 9 ||
asaṅginyapi cicchaktiḥ {7}śuddhāpyapariṇāminī|
āviddhamātmano rūpaṃ nairmalyena{8} vibharti sā || 10 ||
{7. śuddhātma A. B. G. }
{8. saṃkleśena C. D. }
śakraḥ---
vyāhatāmiva paśyāmi cicchakteḥ{9} kleśasaṅgitām|
muhyatīva mano me'dya taṃ mohaṃ chindhi padmaje || 11 ||
{9. cicchaktiṃ D. }
śrīḥ---
svatantrā {10}sarvasiddhīnāṃ hetuścātra{11} mahādbhutā|
śaktirnārāyaṇasyāhaṃ nityā devī sadoditā || 12 ||
{10. viśvasiddhānāṃ A. B. C. D. I.; viśvasiddhīnāṃ G. }
{11. citrā E. I. }
tasyā me pañca karmāṇi nityāni tridaśeśvara|
tirobhāvastathā sṛṣṭiḥ sthitiḥ saṃhṛtireva ca || 13 ||
anugraha iti proktaṃ madīyaṃ karmapañcakam|
eteṣāṃ kramaśo vyākhyāṃ karmaṇāṃ śakra me śrṛṇu || 14 ||
tatra nāma tirobhāvo'nyadbhāvaḥ parikīrtyate|
svacchāpi sā madīyā hi cicchaktirbhoktṛsaṃjñitā || 15 ||
madīyayā yayā śaktyā vartate prakṛtervaśe|
tirobhāvābhidhānā me sāvidyāśaktirucyate || 16 ||
madīyaṃ bheditaṃ rūpaṃ satyasaṃkalpayā mayā|
yo'varoho madīyaste varṇitaḥ prathamaḥ purā || 17 ||
cicchaktirjīva ityevaṃ vibudhaiḥ parikīrtyate|
matsvācchandyavaśādeva tasya bhedaḥ prakīrtitaḥ || 18 ||
madīyaṃ caityarūpaṃ yat satyasaṃkalpayā kṛtam|
mayā tadekīkaraṇaṃ cicchakteḥ kriyate hi yat || 19 ||
avidyā sā parā śaktistirobhāva iti smṛtaḥ|
pañca parvāṇi tasyāstu {12}santi tāni nibodha me || 20 ||
{12. saṃtatāni A. B. C. F. }
tamastu prathamaṃ parva nāmāvidyeti tasya tu|
anātmanyasvabhūte ca caitye jīvasya yā matiḥ || 21 ||
svatayāhaṃtayā caiva tamo'vidyā ca sā smṛtā|
svīkṛte'haṃtayā caitye māno yastatra jāyate || 22 ||
asmitākhyo mahāmoho dvitīyaṃ kleśaparva tat|
caityacetanayorekabhāvāpattiravidyayā || 23 ||
{13}moho'smitā mahāmoha iti śabdairnigadyate|
sukhānustṛtiheturyā vāsanāsmitayāhitā || 24 ||
{13. rāgo A. E. I. }
sa rāgo {14}rañjyaviṣayastṛtīyaṃ kleśaparva tat|
duḥkhānusmṛtiheturyā vāsanāsmitayāhitā || 25 ||
{14. ramya A. B. C. D. I. }
sa dveṣo dveṣyaviṣayaścaturthaṃ kleśaparva tat|
{15}duḥkhaṃ jihāsato yogaiḥ prepsataśca sukhaṃ tathā || 26 ||
{15. F. omits 3 lines from here. }
tadantarāyairvitrāso madhye yo nāma jāyate|
andhākhyo'bhiniveśaḥ sa pañcamaṃ kleśaparva tat || 27 ||
{16}dehamātmatayā buddhvā tatastādātmyamāgataḥ|
rañjanīyamabhiprepsurjihāsuśca tathetarat || 28 ||
{16. dehaṃ cātma A. B. C. }
tadantarāyavitrastastatpratīkāramācaran|
iṣṭasya prāptaye'niṣṭavighātāya ca {17}cetanaḥ || 29 ||
{17. dehinaḥ E. }
yadayaṃ kurute karma trividhaṃ trividhātmakam|
tatkarma gaditaṃ sadbhiḥ sāṃkhyayogavicakṣaṇaiḥ || 30 ||
tatprasūtaṃ sukhaṃ duḥkhaṃ tathā duḥkhasukhātmakam|
vipākastrividhaḥ proktastattvaśāsraviśāradaiḥ || 31 ||
vāsanā āśayāḥ proktāḥ kleśakarmavipākajāḥ|
antaḥkaraṇavartinyaḥ samantāccherate hi tāḥ || 32 ||
janyante vāsanā nityaṃ pañcabhiḥ kleśaparvabhiḥ|
sadṛśārambhahetuśca vāsanā karmaṇāṃ{18} tathā || 33 ||
{18. karmaṇaḥ E. }
sukhādivāsanā caiva vipākairjanyate tridhā|
caturbhirlakṣaṇairitthaṃbhūtā kleśādināmakaiḥ || 34 ||
bandhanī jīvakośasya tirobhāvābhidhā vidhā{19}|
śaktyānayaiva baddhānāṃ jīvānāṃ mama nityadā || 35 ||
{19. abhidhānayā A. B. C. D. F. }
{20}sāṃtatyena pravartante mama sṛṣṭyādiśaktayaḥ|
sṛṣṭiśaktirdvidhā sā me śuddhyaśuddhivaśānmayā || 36 ||
{20. sātatyena E. I. }
vivicya darśitā sā te sā punaḥ saptadhā sthitā|
{21}aniśaṃ kriyate tvekā prājāpatyena karmaṇaā || 37 ||
{21. anīśaṃ D. F. }
ṣaṭkośasaṃbhavāstvanyāstattatkālasamudbhavāḥ|
sargakrame prakṛtyutthe sṛṣṭirjñeyā tridhā punaḥ || 38 ||
bhāvikī laiṅgikī caiva bhautikī ceti bhedataḥ|
yathā nyagrodhadhānāyāṃ traiguṇye prakṛtau tathā || 39 ||
yā sthitirmahadādeḥ sā bhāvasṛṣṭirnigadyate|
samaṣṭivyaṣṭibhedena liṅgaṃ yatsṛjyate mayā || 40 ||
virājaśca tathānyeṣāṃ bhūtānāṃ liṅgajā tu sā|
mahadādyā viśeṣāntā viṃśatiśca trayaśca ye || 41 ||
padārthā liṅgadehasthā{22} virājaḥ parikīrtitāḥ|
khānāṃ samaṣṭibhūtānāṃ tathāntaḥkaraṇasya ca || 42 ||
{22. dehāste E. }
tridhā sthitasya ye yeṃ'śāḥ pratijīvaṃ vyavasthitāḥ|
sthūlānāṃ caiva bhūtānāṃ ye sūkṣmāḥ kīrtitāḥ purā || 43 ||
vyaṣṭayo'ṣṭādaśemāśca kleśāḥ karmāṇi vāsanāḥ|
prāṇāśceti taduddiṣṭaṃ liṅgaṃ jīvagaṇāśrayam || 44 ||
cicchaktayo hi liṅgasthāḥ saṃsaranti yathā tathā|
śuddhe hi bhagavajjñāne jāte satkarmajīvināpt || 45 ||
jīvānāṃ vinivartante liṅgānyetāni nānyadā{23}|
virājaḥ sthūladeho yo brahmāṇḍāparanāmavān || 46 ||
{23. nānyathā B. }
caturvidhāni cānyāni śarīrāṇi śarīriṇām|
eṣā me bhautikī sṛṣṭiritīdaṃ sṛṣṭicintanam || 47 ||
sthitirnāma tṛtīyā me {24}śaktiryā te puroditā|
tasyāḥ svarūpaṃ vakṣyāmi tanme śakra niśāmaya || 48 |
{24. sā śaktiryā D. E. I. }
ādyasṛṣṭikṣaṇo yastu saṃjihīrṣākṣaṇaśca yaḥ|
yatsthairyakaraṇaṃ nāma tayorantaravartinām{25} || 49 ||
{25. vartinā B. }
nānārūpairmadīyaiḥ sā sthitiśaktiḥ parā mama|
viṣṇunā devadevena mayā caiva tathā tathā || 50 ||
yā sthitiḥ kathitā {26}sā tu prathamā tattvacintakaiḥ|
manvantarādhipaiścaiva dvitīyā parikīrtitā || 51 ||
{26. sādhu E. I. }
manuputraistṛtīyānyā kṣudrairiti caturvidhā|
caturthī saṃhṛtīśaktistasyā bhedamimaṃ śṛṇu || 52 ||
nāśo jarāyujādīnāṃ bhūtānāṃ nityadā tu yā|
sā nityā saṃhṛtistvanyā śakra naimittikī smṛtā || 53 ||
trailokyaviṣayā sā tu brahmaprasvāpahetukā|
tṛtīyā {27}prākṛtī proktā mahadādivyapāśrayā || 54 ||
{27. prakṛteḥ A. B. C. G. }
prāsūtī tu caturthī syādavyaktaviṣayā tu sā|
māyī yā pañcamī proktā prasūtiviṣayā tu yā || 55 ||
{28}śāktī ṣaṣṭhī tu vijñeyā māyāsaviṣayā tu sā|
saptamyātyantikī proktā vilayo yoginā mayi || 56 ||
{28. E. omits this line. }
sūkṣmāṇi vinivartante śarīrāṇi tadā satām|
eṣā saptavidhā śakra saṃhṛtiste mayoditā|
pañcamyanugrahākhyā{29} me {30}śaktirvyākhyāmimāṃ śṛṇu || 57 ||
{29. grahākhyāṃ A. C. D. G. F. }
{30. śaktiṃ mukhyāṃ A. C. G. }
iti {31}śrīpāñcarātrasāre lakṣmītantre tirobhāvādiśaktiprakāśo nāma dvādaśo'dhyāyaḥ
{31. śrīpañcarātra A.; śrīpāñcarātre I. }
********iti dvādaśo'dhyāyaḥ********
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Lakshmi-tantra Chapter 12
Lakshmi Tantra (Hindi translation)
by Shri Kapildev Narayan (2016)
728 pages; [Publisher: Chaukhamba Surbharati Prakashan]
Buy now!