Katyayana-smriti [sanskrit]
by Manmatha Nath Dutt | 2006 | 9,945 words | ISBN-10: 8171102794
The Sanskrit edition of the Katyayana-smriti referencing the English translation and grammatical analysis. The Katyayana-smriti is one of the minor works on Dharmashastra as mentioned in the Yajnavalkya-smriti. Katyayana is the author of a clear and full treatise on law and also wrote on grammar and other subjects. Alternative titles: Kātyāyanasmṛti (कात्यायनस्मृतिः), Kātyāyana-smṛti (कात्यायन-स्मृति).
Chapter 27
likhitaṃ sākṣiṇo bhuktiḥ pramāṇatrayaṃ iṣyate |
pramāṇeṣu smṛtā bhukteḥ sallekhasamatā nṛṇām || 1 [313] ||
[Analyze grammar]
rathyānirgamanadvāra jalavāhādisaṃśaye |
bhuktireva tu gurvī syātpramāṇeṣviti niścayaḥ || 2 [314] ||
[Analyze grammar]
anumānādguruḥ sakṣī sākṣibhyo likhitaṃ guru |
avyāhatā tripuruṣī bhuktirebhyo garīyasī || 3 [315] ||
[Analyze grammar]
nopabhoge balaṃ kāryaṃ āhartrā tatsutena vā |
paśustrīpuruṣādīnāṃ iti dharmo vyavasthitaḥ || 4 [316] ||
[Analyze grammar]
bhuktistu dvividhā proktā sāgamānāgamā tathā |
tripuruṣī yā svatantrā sā cedalpā tu sāgamā || 5 [317] ||
[Analyze grammar]
mukhyā paitāmahī bhuktiḥ paitṛkī cāpi saṃmatā |
tribhiretairavicchinnā sthirā ṣaṣṭyābdikī matā || 6 [318] ||
[Analyze grammar]
sāgamena tu bhuktena samyagbhuktaṃ yadā tu yat |
āhartā labhate tattu nāpahāryaṃ tu tatkvacit || 7 [319] ||
[Analyze grammar]
pranaṣṭāgamalekhyena bhogārūḍhena vādinā |
kālaḥ pramāṇaṃ dānaṃ ca kīrtanīyāni saṃsadi || 8 [320] ||
[Analyze grammar]
smārtakāle kriyā bhūmeḥ sāgamā bhuktiriṣyate |
asmārte'nugamābhāvātkramāttripuruṣāgatā || 9 [321] ||
[Analyze grammar]
ādau tu kāraṇaṃ madhye bhuktistu sāgamā |
kāraṇaṃ bhuktirevaikā saṃtatā yā tripauruṣī || 10 [322] ||
[Analyze grammar]
āhartā bhuktiyukto'pi lekhyadoṣānviśodhayet |
tatsuto bhuktidoṣāṃstu lekhyadoṣāṃstu nāpnuyāt || 11 [323] ||
[Analyze grammar]
yenopāttaṃ hi yaddravyaṃ so'bhiyuktastaduddharet |
cirakālopabhoge'pi bhuktistasyaiva neṣyate || 12 [324] ||
[Analyze grammar]
cirantanaṃ avijñātaṃ bhogaṃ lobhānna cālayet || 13 [325] ||
[Analyze grammar]
pitrā bhuktaṃ tu yaddravyaṃ bhuktyācāreṇa dharmataḥ |
tasminprete na vācyo'sau bhuktyā prāptaṃ hi tasya tat || 14 [326] ||
[Analyze grammar]
tribhireva tu yā bhuktā puruṣairbhū yathāvidhi |
lekhyābhāve'pi tāṃ tatra caturthaḥ samavāpnuyāt || 15 [327] ||
[Analyze grammar]
yathā kṣīraṃ janayati dadhi kālādrasānvitam |
dānahetustathā kālādbhogastripuruṣāgataḥ || 16 [328] ||
[Analyze grammar]
bhuktirbalavatī śāstre saṃtatā yā cirantanī |
vicchinnāpi sā jñeyā yā tu pūrvaprasādhitā || 17 [329] ||
[Analyze grammar]
na bhogaṃ kalpayetstrīṣu devarājadhaneṣu ca |
bālaśrotriyavitte ca mātṛtaḥ pitṛtaḥ kramāt || 18 [330] ||
[Analyze grammar]
brahmacarī caretkaścidavrataṃ ṣaṭtriṃśadābdikam |
arthārthī cānyaviṣaye dīrghakālaṃ vasennaraḥ || 19 [331] ||
[Analyze grammar]
samāvṛtto'vratī kuryātsvadhanānveṣaṇaṃ tataḥ |
pañcāśadābdiko bhogastaddhanasyāpahārakaḥ || 20 [332] ||
[Analyze grammar]
pravivedaṃ dvādaśābdaḥ kālo vidyārthināṃ smṛtaḥ |
śilpavidyārthināṃ caiva grahaṇāntaḥ prakīrtitaḥ || 21 [333] ||
[Analyze grammar]
suhṛdbhirbandhubhiścaiṣāṃ yatsvaṃ bhuktaṃ apaśyatām |
nṛpāparādhināṃ caiva na tatkālena hīyate || 22 [334] ||
[Analyze grammar]
sanābhibhirbāndhavaiśca yadbhuktaṃ svajanaistathā |
bhogāttatra na siddhiḥ syādbhogaṃ anyatra kalpayet || 23 [335] ||
[Analyze grammar]
Other editions:
Also see the following editions of the Sanskrit text or (alternative) English translations of the Katyayana-smriti Chapter 27
Sixteen Minor Smrtis: 2 Volumes
by Manmatha Nath Dutt (2006)
Sanskrit Text, English Translation, Notes and an Introduction
Buy now!