Chapter 14

śrīkṛṣṇa uvāca |
saṃtyanyāstithayaḥ pārtha dvitīyādyāḥ pariśrutāḥ |
māsaiścaturbhiścatvāraḥ prāvṛṭchuklāḥ klamāpahāḥ || 1 ||
[Analyze grammar]

gopitāśca sadā loke na proktāśca mayā kvacit |
prakāśayāmi tāḥ pārtha śṛṇu sarvā mayā hi tāḥ || 2 ||
[Analyze grammar]

ekā tu śrāvaṇe māsi anyā bhādrapade tathā |
aparāśvayuje māsi caturthī kārtike bhavet || 3 ||
[Analyze grammar]

śrāvaṇe kaluṣā nāma proṣṭhapāde ca gīrmalā |
āśvine pretasaṃcārā kārtike ca yamā smṛtā || 4 ||
[Analyze grammar]

yudhiṣṭhira uvāca |
kasmātsā kaluṣā proktā kasmātsā gīrmalā matā |
kasmātsā pretasaṃcārā kasmādyāmyā prakīrtitā || 5 ||
[Analyze grammar]

śrīkṛṣṇa uvāca |
purā vṛtravadhe vṛtte prāptarājye puraṃdare |
brahmahatyāpanodārthamaśvamedhe pravartite || 6 ||
[Analyze grammar]

krodhādindreṇa vajeṇa brahmahatyā niṣūditā |
ṣaṭkhaṇḍā ca kṛtā kṣiptā vṛkṣe toye mahītale || 7 ||
[Analyze grammar]

nāryāṃ brahmahane vahnau saṃvibhajya yathākramam |
tatpāpaṃ śrāvaṇe vyūḍhaṃ dvitīyāyāṃ dinodaye || 8 ||
[Analyze grammar]

nārīvṛkṣanadībhūmivahnibrahmahaneṣvatha |
nirmalīkaraṇaṃ jātamatorthaṃ kaluṣā smṛtā || 9 ||
[Analyze grammar]

madhukaiṭabhayo rakte purā magneti medinī |
aṣṭāṃgulā pavitrā sā nārīṇāṃ tu rajo malam || 10 ||
[Analyze grammar]

nadyaḥ pūramalāḥ sarvā vahnerdhūmaśikhā malaḥ |
kaluṣāṇi caraṃtyasyāṃ tenaiṣā kaluṣā matā || 11 ||
[Analyze grammar]

gīrgirā bhāratī vāṇī vācā medhā sarasvatī |
gīrmalaṃ vahate yasmādvitīyā gīrmalā matā || 12 ||
[Analyze grammar]

devarṣipitṛdharmāṇāṃ niṃdakā nāstikāḥ śaṭhāḥ |
teṣāṃ sā vāgmalavyūḍhā dvitīyā tena gīrmalā || 13 ||
[Analyze grammar]

anadhyāyeṣu śāstrāṇi pāṭhayaṃti paṭhaṃti ca |
śābdikāstārkikāḥ śrautāsteṣāṃ śabdāpaśabdajāḥ || 14 ||
[Analyze grammar]

malā vyūḍhā dvitīyāyāmato'rthaṃ gīrmalā ca sā || 14 ||
[Analyze grammar]

pretāstu pitaraḥ proktāsteṣāṃ tasyāṃ tu saṃcaraḥ |
dvitīyāyāṃ ca lokeṣu tena sā pretasaṃcarā || 15 ||
[Analyze grammar]

agniṣvāttā barhiṣada ājyapāḥ somapāstathā || 16 ||
[Analyze grammar]

pitṛpitāmahapretasaṃcarātpretasaṃcarā || 16 ||
[Analyze grammar]

putraiḥ pautraiśca dauhitraiḥ svadhāmaṃtraiḥ supūjitāḥ |
śrāddhadānamakhaistṛptā yātyataḥ pretasaṃcarāḥ || 17 ||
[Analyze grammar]

kārtike śuklapakṣasya dvitīyāyāṃ yudhiṣṭhira |
yamo yamunayā pūrvaṃ bhojitaḥ svagṛhe tadā || 18 ||
[Analyze grammar]

dvitīyāyāṃ mahotsarge nārakīyāśca tarpitāḥ |
pāpebhyo vipramuktāste muktāḥ sarve vibaṃdhanāḥ |
bhrāmitā nartitāstuṣṭāḥ sthitāḥ sarve yadṛcchayā || 19 ||
[Analyze grammar]

teṣāṃ mahotsavo vṛtto yamarāṣṭre sukhāvahaḥ |
tato yamadvitīyā sā proktā loke yudhiṣṭhira || 20 ||
[Analyze grammar]

asyāṃ nijagṛhe pārtha na bhoktavyamato budhaiḥ |
snehena bhaginīhastādbhoktavyaṃ puṣṭivarddhanam || 21 ||
[Analyze grammar]

dānāni ca pradeyāni bhaginībhyo vidhānataḥ |
svarṇālaṃkāravastrādyaiḥ pūjāsatkārabhojanaiḥ || 22 ||
[Analyze grammar]

sarvā bhaginyaḥ saṃpūjyā abhāve pratipattigāḥ |
pitṛvyabhaginī hastātprathamāyāṃ yudhiṣṭhira || 23 ||
[Analyze grammar]

mātulasya sutāhastādvitīyāyāṃ punarnṛpa |
pitṛmātṛsvasārau ye tṛtīyāyāṃ tayoḥ karāt || 24 ||
[Analyze grammar]

bhoktavyaṃ sahajāyāśca bhaginyā hastataḥ param |
sarvāsu bhaginīhastādbhoktavyaṃ balavarddhanam || 25 ||
[Analyze grammar]

dhanyaṃ yaśasyamāyuṣyaṃ dharmakāmārthavarddhanam |
vyākhyātaṃ sakalaṃ snehātsarahasyaṃ mayā tava || 26 ||
[Analyze grammar]

yasyāṃ tithau yamunayā yamarājadevaḥ sambhojito jagati sattvarasauhṛdena |
tasyāṃ svasuḥ karatalādiha yo bhunakti prāpnoti vittamatha bhojyamanuttamaṃ saḥ || 27 ||
[Analyze grammar]