Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 18
tataḥ prakṛtibhedoktarūpairāyuḥparīkṣaṇam||24||
prāgudakśirasaḥ kuryāt bālasya jñānavān bhiṣak||24||
śucidhautopadhānāni nirvalīni mṛdūni ca||25||
śayyāstaraṇavāsāṃsi rakṣoghnairdhūpitāni ca||25||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tato-nāmakaraṇādanantaraṃ, prakṛtibhede-vikṛtivijñānīye (śā.a. 5), uktāni yāni rūpāṇi tairāyuṣaḥ parīkṣaṇaṃ bālasya jñānavān-sumatiḥ, vaidyaḥ kuryāt| kimbhūtasya? prākśirasa uttaraśiraso vā| tathā śucyādiguṇayuktāni upadhānāni śayyāyāmāstaraṇārthaṃ vāsāṃsi kuryāt| tathā rakṣoghnairdravyairdhūpitāni|