Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 34
icśetāṃ yādṛśaṃ putraṃ tadrūpacaritāṃśca tau||30||
cintayetāṃ janapadāṃstadācāraparicśadau||30||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
tau-dampatī, yādṛśaṃ putramicchetāṃ-kāmayetāṃ, tadrūpacaritān rūpaṃ-varṇasaṃsthānapramāṇāśākṛtyādi| tathā caritaṃ-śraddhāśrutasatyārjavānṛśaṃsyadānadayādākṣiṇyasvabhāvādi| tasya-manīṣitasya, sadṛśe rūpacarite yeṣāṃ tān janapadān cintayetāṃ-dhyāyetāṃ| putraśabdo'patyamātropalakṣaṇārtho'tra| tathā hi duhitaramapi kaścidicchatyeva| kimbhūtau tau pitarau? tadācāraparicchadau| ācaraṇaṃ-ācāraḥ, kulānurūpasya deśānurūpasya cetikartavyatālakṣaṇasya karmaṇo'nuṣṭhānam| paricchado-manujagavāśvadhanadhānyavastrālaṅkāraratnarathāyudhagṛhodyānavīṇāpaṇavagāyanaśayyāstaraṇādiḥ| ācāraśca paricchadaścācāraparicchadau| tadityanenābhilaṣitāpatyaṃ parāmṛśyate| tasyaivācārapariccadau yayostau dampatī icchā sadṛśarūpacaritān janapadān dhyāyetām| §6917