Ashtanga-hridaya-samhita [sanskrit]
273,418 words | ISBN-10: 8121800226 | ISBN-13: 9788121800226
The Sanskrit edition of the Ashtanga-hridaya-samhita, including the commentaries Sarvangasundara and Ayurvedarasayana. The Astangahrdaya-samhita deals with the eight-fold divisions of Ayurveda: (l) Medicine, (2) The science of the special diseases of the supra-clavicular parts of the body (viz. eye, ear, nose, mouth, throat etc.), (3) Surgery, (4) Toxicology, (5) Psycho-therapy, (6) Pediatrics, (7) Rejuvenation and (8) Virilification. Original titles: Vāgbhaṭa Aṣṭāṅgahṛdayasaṃhitā (वाग्भट अष्टाङ्गहृदयसंहिता), Aruṇadatta Sarvāṅgasundarā (अरुणदत्त सर्वाङ्गसुन्दरा), Hemādri Āyurvedarasāyana (हेमाद्रि आयुर्वेदरसायन).
Section 41
antaḥkoṣṭho mahāsrota āmapakvāśayāśrayaḥ||46||
tatsthānāḥ cchardyatīsārakāsaśvāsodarajvarāḥ||46||
antarbhāgaṃ ca śophārśogulmavīsarpavidradhi||47||
Commentary: Aruṇadatta’s Sarvāṅgasundarā
koṣṭhaḥ kathyate antaḥ, tathā mahāsrotaḥ, tathā āmapakvāśayāśrayaḥ| tatsthānāḥ-antarbhāgāśrayāḥ cchardyādayo rogāḥ| na kevalamete eva chardyādayo'ntarbhāgāśrayā yāvacchophārśogulmavīsarpavidradhyādīnāṃ antarbhāgatvaṃ ca| śophādīnāṃ vidradhyantānāṃ samāhāradvandvanirdeśenaiva sambandhaḥ|
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
koṣṭhaṃ vyācaṣṭe-antaḥkoṣṭha iti| antaḥantarmārgo rogāṇām| mahāstroto-mahāvivaram| āmāśayo-yatrāmamannaṃ tiṣṭhati| pakvāśayo-yatra pakvam| tatsthānāḥ-koṣṭhāśritāḥ| antarbhāgamiti śophādīnāṃ viśeṣaṇaṃ bahirbhāganivṛtyartham| samāhāradvandvadekatvanapuṃsakatve|5
Commentary: Hemādri’s Āyurvedarasāyana
asthisandhīn vyācaṣṭe-śirohṛdayeti| marmāṇi marmanibaddhāḥ śirādayaśca, asthisandhayaḥ| te ca madhyamorogamārgaḥ| tadāśritā yakṣmādayaḥ| yakṣmā-rājayakṣmā| pakṣavadhaḥ-ekāṅgarogaḥ| arditaḥ-ekāyāmaḥ, grahaḥstabdhatvam, sandhyasthitrikeṣveva|